احتمال اضافه وزن یا چاقی بچه‌هایی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند در کمتر است. محققان در حال مطالعه علت این موضوع هستند. همچنین خوردن شیر مادر باعث عادت‌های غذایی سالم و داشتن وزن مناسب در کودکی و بزرگسالی می‌شود و این خبر خوبی برای مادران شیرده است.
با وجود آنکه شیردهی باعث کاهش احتمال چاقی در کودکان می‌شود اما والدین باید کارهای دیگری هم برای وزن مناسب کودک انجام دهند.
علت آنکه شیر مادر جلوی چاقی نوزاد را می‌گیرد، چیست؟
در چندین پژوهش بین شیردهی و کاهش چاقی در کودکان رابه معنادار مشاهده شده است. ضمنا پژوهشگران متوجه شده‌اند این رابطه به میزان شیر خورده شده هم ربط دارد و وقتی که شیر مادر از طریق شیشه شیر به کودک داده شود و زمانی که بچه شیرخشک هم می‌خورد، اثر آن کم می‌شود.
علت‌های ممکن برای ارتباط بین شیردهی و وزن مناسب کودک عبارتند از:
باکتری‌های روده
شیردهی سبب رشد باکتری‌های مفید دستگاه گوارشی کودک که در سوخت و ساز و ایمنی کودک نقش دارند، می‌گردد.
خود تنظیمی
وقتی که بچه از سینه مادر شیر می‌خورد مقدار شیری که در سینه مادر تولید می‌شود (عرضه و تقاضا) و میزان شیری که در هر وعده می‌خورد، تنظیم می‌گردد. بچه‌های که از شیر مادر تغذیه می‌کنند خیلی زود نشانه‌های گرسنگی و سیری را یاد می‌گیرند.
معرفی دیرتر غذای جامد
کوتاه شدن دوران تغذیه از شیر مادر و شروع غذای جامد قبل از 5 ماهگی سبب وزن بیشتر در 12 ماهگی می‌شود.
جلوگیری از چاقی در کودکان
شیردهی یکی از راه‌های عالی برای حفظ وزن مناسب کودک است. اما راه‌های دیگری هم برای این موضوع وجود دارد:
صرفا شیر مادر
پژوهشگران دریافته‌اند کودکانی که از نظر ژنتیک احتمال چاقی آنها بیشتر است با خوردن صرفا شیر مادر می‌توانند وزن مناسبی داشته باشند. کودکی که تا 5 ماهگی شیر مادر می‌خورد معمولا دچار چاقی نمی‌شود. اگر کودک مثلا تا 3 ماهگی فقط شیر مادر بخورد و بعد از آن از شیر مادر و شیرخشک تغذیه نماید اثر این حالت به شدت کم می‌شود.
واضح است که گاهی تغذیه، صرفا از شیر مادر همیشه ممکن نیست. اما باید تلاش شود تا حد ممکن دوره شیر مادر طولانی باشد به ویژه اگر سابقه خانوادگی چاقی وجود دارد.
بیشتر از نیاز شیر ندهید
اگر به بچه از شیر مادر تغذیه می‌کند نباید نگران زیاد شیر خوردن کودک باشید چون در صورتی که با علائم گرسنگی به بچه شیر داده شود کودک با آن ارتباط برقرار کرده وقتی که سیر می‌شود دیگر شیر نمی‌خورد.
اجازه دهید تا زمانی که بچه دوست دارد از سینه اول تغذیه کند و سپس سینه دوم را به او بدهید. بعضی از بچه‌ها خیلی سریع و در عرض 15 تا 20 دقیقه شیر می‌خورند اما شیر خوردن کودکی دیگر از ممکن است 1 ساعت یا بیشتر طولش بکشد. اگر به علائم گرسنگی کودک توجه کنید دفعات و مدت زیاد شیردهی به معنای بیش از حد شیر خوردن نیست.
اگر شیر خودتان را با شیشه شیر به کودک می‌دهید طبیعتا دوست دارید بچه همه شیر را بخورد. اما به علائم سیری او توجه کرده و وقتی علائم سیری نمایان شد شیردهی را متوقف کنید.
علائم سیر شدن کودک چیست؟
وقتی که کودک سیر می‌شود دیگر شیر نمی‌خورد، سرش را برمی‌گرداند و دست‌هایش آرام می‌شود.
اگر شیر سینه زیاد باشد چکار باید کرد؟
اگر شیر شما زیاد باشد ممکن است کودک بخواهد در مقابل شیردهی مقاومت کند. علاوه بر آن، شیر زیاد باعث عدم تعادل شیر پیشین (foremilk) و شیر پسین (hindmilk) می‌شود. شیر پسین چرب‌تر و خامه‌ای تر است و کودک باید به میزان مناسب از هر دو نوع شیر بخورد.
در هفته‌های اول، معمولا شیر مادر زیاد است تا اینکه با نیازهای کودک تطبیق پیدا کند. اگر فکر می‌کنید شیرتان زیاد است چند وعده شیردهی پشت سر هم از یک سینه به کودک شیر بدهید و در زمان شیردهی دراز بکشید. در این حالت نیروی جاذبه خروجی شیر مادر را کم می‌کند.
شیر زیاد مادر باعث از شیر گرفته شدن سریع‌تر کودک می‌شود. اگر علائمی مثل پر بودن سینه را مشاهده می‌کنید و بعد از شیردهی هم برآمدگی سینه کم نمی‌شود یا اگر بچه در زمان شیر خوردن افاده‌ای است با متخصص یا مشاور شیردهی مشورت کنید.
از پستانک استفاده کنید
کودک با مکیدن سینه، انگشت‌ها و پستانک مکیدن غیر تغذیه‌ای (بدون شیر خوردن) را انجام می‌دهد. الگوهای مکیدن تغذیه‌ای و غیر تغذیه‌ای متفاوت هستند. به همین علت است که کودکانی که از مکیدن سینه برای آرامش استفاده می‌کنند در خطر شیر خوردن زیاده از حد نیستند.
با توجه به آنکه همه خانم‌ها نمی‌توانند نقش یک «پستانک انسانی» را ایفا نمایند، اگر بچه به مکیدن غیر تغذیه‌ای علاقه داشته و شما هم به استراحت نیاز دارید از پستانک استفاده کنید.
اجازه دهید کودک بازی کند
زمانی را برای بازی کردن با کودک صرف کنید و محیطی فراهم کنید که در آن کودک تحرک لازم را داشته باشد. همراه با رشد بچه می‌توانید او را به فعالیت بیشتر تشویق کنید.
غذای جامد را به دقت انتخاب کنید
زمانی که غذاهای جامد را به رژیم غذایی کودک اضافه می‌کنید غذاهای بدون کالری و نوشیدنی‌های شیرین شده با شکر باید محدود شود. تکه‌های کوچک میوه‌های نرم یا سبزیجات خرد شده و پخته، میان وعده‌های عالی برای شروع غذای جامد هستند. وقتی که از دوران کودکی به کودک غذای سالم بدهید عادت‌های مناسب غذایی در او شکل می‌گیرد.
با متخصص اطفال به طور منظم مشورت کنید
اگر هرگونه دغدغه ای در مورد وزن‌گیری و افزایش قد کودک دارید حتما با پزشک مطرح نمایید. هیچ وقت نباید برای جلوگیری از چاقی، وعده غذای کودک را حذف کرده یا کم غذا بدهید. پزشک اطفال قد و وزن جنین را ثبت می‌کند.
نتایج تحقیقات نشان می‌دهد شاخص BMI بالا بهتر از نسبت قد به وزن چاقی کودک را بهتر نشان می‌دهد. با وجود آنکه BMI یک شاخص بی نقص نیست و در آن عواملی نژاد، جنسیت و سن در نظر گرفته نشده اما چون روشی سریع و کم هزینه است برای ارزیابی سلامت کلی کودک خیلی مفید است.
سوالات پرتکرار
چطور می‌توانم متوجه شوم به کودک زیاد شیر داده‌ام؟
اگر به کودک صرفا شیر مادر می‌دهید نباید نگران زیاد شیر خوردن او باشید. فقط حواستان به علائم سیری او باشد. وقتی که کودک سینه را رها می‌کند، سینه را رها می‌کند و صورتش را بر می‌گرداند احتمالا سیر است.
اگر با شیشه به کودک شیر مادر می‌دهید اجازه دهید زمانی که دیگر دوست ندارد شیر خوردن را قطع کند. نباید او را به خوردن همه شیر مجبور کنید.
خطرات زیاد شیر خوردن چیست؟
شیر خوردن زیادی باعث اذیت شدن کودک می‌شود. در این حالت نفخ، کولیک، و پس دادن شیر وجود دارد. علاوه بر آن، شیر خوردن زیاد باعث عادت‌های ناسالم غذایی و چاقی از کودکی می‌شود.
بیشتر بدانید:
ثبت ديدگاه