بعد از گذشت 9 ماه از بارداری حالا شما تقریبا می‌دانید چگونه با مسائل بارداری خود کنار بیایید اما در مورد درد زایمان و زایمان چطور؟ با وجود آنکه زایمان‌های طبیعی با هم متفاوت هستند اما زمینه‌های مشترکی بین زمان زایمان و ساعت‌های اول بعد از متولد شدن نوزاد وجود دارد.
تفاوت زایمان طبیعی و زایمان واژینال چیست؟
زایمان طبیعی در واقع همان زایمان واژینال است که بدون مداخله یا با مداخله کم دارویی انجام می‌شود. شاید بخواهید با استفاده از درمان‌های جایگزین مثل طب سوزنی، زایمان در آب، زایمان هیپنوتیزمی، رفلکسولوژی (بازتاب شناسی) و تکنیک‌های ریلکسیشن و حواس پرت کنی، درد زایمان را به صورت طبیعی کنترل کنید. بهتر است در مورد مزایا و معایب هر کدام از روش‌ها از قبل اطلاعات لازم کسب نمایید.
آمادگی برای زایمان
مسلما نمی‌توان تمامی مسائل زایمان را پیش بینی کرد اما با انجام بعضی کارها می‌توانید آرامش و راحتی بیشتری را برای خود فراهم آورید. بعضی از مواردی که قبل از زایمان واژینال (طبیعی) باید در نظر گرفته شود:
- برنامه زایمان را مشخص کنید. با پزشک خود در مورد زایمان صحبت کنید. به خاطر داشته باشید که مسائل همیشه آنگونه که فکر می‌کنید پیش نمی‌رود.
- ساک وسایل بیمارستان را آماده کنید.
- از قبل از بیمارستان یا زایشگاه بازدید نمایید. از بیمارستان یا زایشگاهی که انتخاب کرده اید بازدید نموده و به کمک همسر خود و دیگران هماهنگی‌های لازم را انجام دهید.
- وضعیت‌های مختلف زایمان را در کتاب‌ها یا اینترنت بررسی کرده و آنها را امتحان کنید؛
در مورد اصول شیردهی کودک مطالعه کنید. بلافاصله بعد از آنکه نوزاد به دنیا می‌آید شیردهی او باید آغاز شود. - در خصوص علائم زایمان به اندازه کافی اطلاعات کسب نمایید.
مراحل زایمان واژینال
زایمان از طریق واژن در 3 مرحله انجام می‌شود:
فرایند زایمان
فرایند زایمان خود به سه فاز تقسیم می‌شود. فاز اولیه، فاز اکتیو و فاز انتقالی. در فاز اولیه دیلاتاسیون انجام شده و دهانه رحم به اندازه 3 سانتی متر، در فاز اکتیو به اندازه 7 سانتی متر و در فاز انتقالی به اندازه 10 سانتی متر باز می‌شود. همه زنانی که به صورت طبیعی و از راه واژن زایمان می‌کنند این 3 فاز را طی می‌نمایند هر چند که فرد مرحله اول را حس نمی‌کند. زمانبندی و شدت انقباضات نشان می‌دهد در کدام مرحله قرار دارید. همچنین تست‌های منظم فیزیکی پیشرفت مراحل زایمان را مشخص می‌کند.
زایمان و متولد شدن نوزاد
سرویکس به اندازه 10 سانتی‌متر باز شده و در واقع دیلاتاسیون به طور کامل انجام شده است. حالا بچه باید توسط مادر به سمت مجرای زایمان هدایت کنید سوالی که پیش می‌آید آن است که آیا درد زایمان و هدایت بچه به بیرون بیشتر از انقباضات است؟
برای اکثر خانم‌ها درد فاز انتقالی که 3 سانتی متر نهایی دیلاتاسیون، شدیدترین و طاقت‌فرساترین ترین مرحله زایمان است اما خوشبختانه زمان آن هم از بقیه مراحل کمتر است و معمولا بین 15 دقیقه تا 1 ساعت خاتمه پیدا می‌کند. وقتی که سر بچه پیدا می‌شود ممکن است احساس سوزش یا خارش داشته باشید.
زایمان جفت
حالا شما سخت‌ترین مرحله را پشت سر گذاشته‌اید و در این محله انقباضات ملایم خواهید داشت در حالیکه پزشک به شما کمک می‌کند جفت را هم زایمان کنید. در اقدام بعد پزشک جفت و رحم را بررسی مینماید تا مطمئن شود همه چیز روبراه است.
در آغوش گرفتن نوزاد
اگر در حین فرایند زایمان یا خود زایمان با مشکل جدی مواجه نشده باشید می‌توانید فرزند خود را در آغوش بگیرید و به او شیر بدهید. اگر خودتان بخواهید می‌توانید بلافاصله بعد از زایمان و زمانی که زایمان جفت در حال انجام و پزشک نیز در حال مداوای زخم‌ها و جراحت‌ها است، به نوزاد شیر بدهید.
برای یک آغوش با کیفیت فرزند خود زمان بگذارید و با او با صدای بلند صحبت کید چون او صدای شما را می‌شناسد. ممکن است بلافاصله با نوزاد ارتباط برقرار کنید یا شاید این اتفاق نیازمند گذشت زمان باشد. هر دو حالت، کاملا طبیعی است. مهم نیست الان نسبت به کودک چه احساسی داشته باشید. مطمتن باشید که به زودی عاشق او خواهید شد.
آیا ممکن است به سزارین نیاز پیدا کنید؟
حتی با وجود آنکه از قبل برای زایمان طبیعی برنامه‌ریزی کرده باشید اما ممکن است به تشخیص پزشک سزارین انجام شود. حدود یک سوم موارد درخواست برای زایمان طبیعی سرانجام به سزارین ختم می‌شود. چند دلیل برای این موضوع وجود دارد: شرایط ارثی مثل بیماری قلب که باعث ایجاد خطر در زایمان واژینال می‌شود، وجود مشکل در بارداری مثل اختلالات مربوط به جفت، مسمومیت بارداری، اندازه بچه، وزن یا سن شما، بارداری دو قلویی یا چند قلویی و وضعیت بریچ جنین.
حتی ممکن است شما بخواهید زایمان طبیعی انجام دهید اما سزارین اورژانسی انجام شود: اگر درد زایمان شروع نشده یا اینکه قطع شود، اگر زجر جنین (Fetal Distress)، افتادگی بند ناف، یا پارگی رحم اتفاق افتاده باشد، سزارین اورژانسی لازم است. فراموش نکنید که همیشه بهترین شیوه زایمان روشی است که بهتر بتواند سلامت شما و جنین را تامین نماید.
القای زایمان
اگر به هفته چهل و دوم بارداری رسیده باشید، دچار یک اختلال بارداری باشید که برای شما یا جنین خطر جدی ایجاد کند، اگر 24 ساعت از زمان پارگی کیسه آب گذشته و انقباضات هنوز آغاز نشده باشد، القای زایمان انجام می‌شود تا دیلاتاسیون و افاسمان سرویکس انجام شود سپس اگر کیسه آب جنین پاره نشده باشد پزشک احتمالا آنرا پاره می‌کند. اگر این روش‌ها جواب نداد از تزریق اکسی توسین که روشی مصنوعی برای هورمون القای زایمان است استفاده می‌شود.
بازیابی قوا بعد از زایمان واژینال
شش هفته اول بعد از زایمان دوره بازیابی و گاهی تریمستر چهارم نامیده می‌شود. هفته بعد از زایمان، احتمال خونریزی واژینال، گرفتگی عضلانی، خستگی، ناراحتی در ناحیه پرینه، ناراحتی برای ادرار و مدفوع، درد عمومی و غیره وجود دارد. به لحاظ عاطفی هم ممکن است دچار کج خلقی بعد از زایمان، عصبی شدن، هیجانزدگی، یا نامیدی شوید. اما مطمئن باشید به مور زمان این علائم گذار بوده و ارتباط عاطفی عمیق با فرزند برقرار شده و علاقه شما به زندگی و تمایل به رابطه جنسی به حالت قبل بازخواهد گشت.
اگر نشانه‌های افسردگی بعد از زایمان، مثل احساس بی پناهی، مشکل برای خوابیدن، کم‌اشتهایی، زودرنجی، انزوای اجتماعی، نگرانی مفرط و بیزاری از فرزند را مشاهده می‌کنید، حتما با پزشک خود مشورت نمایید. یاری او برای شما و فرزندتان ضروری است.
فرایند بهبود بعد از زایمان چقدر طول می‌کشد؟
زمان لازم برای بهبود واژن بعد از زایمان به عامل زیادی بستگی دارد. اگر بدن شما دچار پارگی نشده باشد، حدود 5 هفته و اگر پارگی پرینه یا اپیزیاتومی اتفاق افتاده باشد حدود 6 هفته برای بهبودی لازم است
زایمان واژینال بعد از سزارین
اگر در بارداری قبلی به روش سزارین زایمان کرده باشید ممکن است تردید داشته باشید که آیا این دفعه می‌توانید به روش واژینال زایمان نمایید. به طور کلی، این کار امکانپذیر است اما برخی از عوامل ممکن است احتمال آنرا افزایش یا کاهش دهد. با پزشک خود برای انتخاب بهترین و ایمن‌ترین روش برای خود و فرزندتان مشورت نمایید.
بیشتر بدانید:
ثبت ديدگاه