مایع آمنیوتیک پوششی است که جنین را در بارداری احاطه کرده و شرایطی فراهم می‌آورد تا جنین در رحم رشد کرده و از بند ناف در مقابل فشرده شدن در رحم محافظت می‌کند. مایع دور جنین مانع بروز عفونت شده و دمای بدن جنین را ثابت نگه می‌دارد. همچنین در صورتی که به شکم ضربه‌ای وارد شود همانند یک لایه محافظ از آسیب به جنین جلوگیری می‌کند.
مایع آمنیوتیک چیست؟
بعد از گذشت نصف بارداری، مایع آمنیوتیک ترکیبی از ادرار جنین و ترشحات ریه‌ها است. جنین مایع آمنیوتیک را خورده و دوباره آنرا ادرار می‌کند. با گذشت هفته 36 بارداری و تا زمان زایمان، مایع آمنیوتیک آهسته به آهسته شروع به کم شدن می‌کند.
حجم مایع آمنیوتیک چقدر است؟
نوسان حجم مایع آمنیوتیک در بارداری طبیعی است اما بالا یا پایین بودن بیش از حد آن باعث مشکلاتی برای ادامه بارداری می‌شود. زیاد بودن حجم مایع آمنیوتیک پلی هیدرآمنیوس و کم بودن آن الیگوهیدرآمنیوس نامیده می‌شود.
علائم کم بودن مایع آمنیوتیک چیست؟
پزشک با معاینه شکم، اندازه گیری دور شکم یا اندازه گرفتن ارتفاع رحم که در تمامی ویزیت‌های بارداری انجام می‌شود به میزان مایع آمنیوتیک شک می‌کند. اگر اعداد در محدوده نرمال نباشد ممکن است پزشک سونوگرافی را برای بررسی سطح مایع آمنیوتیک تجویز کند.
بهترین راه برای تشخیص کم بودن مایع آمنیوتیک در سونوگرافی استفاده از فاکتور عمق بزرگترین پاکه مایع آمنیوتیک (deepest pocket of fluid) است که در حالت نرمال باید بیش از 2 سانتی متر باشد و میزان کمتر از آن به عنوان الیگوهیدرآمنیوس شناخته می‌شود.
علت انجام سونوگرافی برای تشخیص حجم مایع آمنیوتیک چیست؟
سونوگرافی تقریبا آسان، بدون درد و روشی در دسترس است و خطر کمی برای فرد باردار، جنین و سلامت بارداری دارد.
علت کم شدن مایع آمنیوتیک چیست؟
تعدادی از فاکتورهای مربوط به فرد باردار که در کم شدن حجم مایع آمنیوتیک نقش دارند عبارتند از:
- کم آب شدن بدن
- نارسایی جفت
- پاره شدن کیسه آب
و فاکتورهای مربوط به جنین که در کم شدن حجم مایع آمنیوتیک موثر هستند:
- نقص مادرزادی مثل مسائل کلیوی
- رشد محدود ( نارسایی جفت)
- پست ترم شدن بارداری (طول کشیدن بیش از 42 هفته)
- مصرف بعضی از داروها
به طور کلی هر چه که بارداری به انتها نزدیک‌تر می‌شود حجم مایع آمنیوتیک کمتر می‌شود. در این حالت تشخیص کم شدن طبیعی یا غیر طبیعی مایع آمنیوتیک گاهی مشکل می‌شود. به همین علت است که به محض کم شدن مایع آمنیوتیک در انتهای بارداری بلافاصله اقدام به القای زایمان نمی‌کنند. قبل از تصمیم به القای زایمان تمامی عوامل باید در نظر گرفته شود.
درمان کم بودن مایع آمنیوتیک چیست؟
اگر علت محتمل کم شدن مایع آمنیوتیک، کم آبی بدن مادر باشد او باید تا حد ممکن مایعات خورده و استراحت کند. این کار خطر کم آبی را کاهش داده و به مرور باعث نرمال شدن سطح مایع آمنیوتیک می‌شود. از آنجا که کم آبی به ویژه در تابستان وجود دارد توصیه عمومی خیلی از پزشکان آن است که حتما آب بدن در تابستان تامین شود.
ممکن است پزشک برای جبران کمبود آب دور جنین، آمنیواینفیوژن یا تزریق محلول نمکی انجام دهد. سایر عوامل خیلی آشکار نیستند و در صورتی که کم آبی بدن مادر علت کم شدن مایع آمنیوتیک نباشد بعد از مدتی القای زایمان انجام می‌شود.
خطرات کم شدن مایع آمنیوتیک در بارداری چیست؟
مهمترین خطر ناشی از کم شدن مایع آمنیوتیک فشرده شدن بند ناف است که باعث اختلال در ارسال اکسیژن و مواد غذایی به جنین می‌شود.
ممکن است برای جلوگیری از آسیب به جنین در اثر کم شدن مایع آمنیوتیک القای زایمان لازم باشد. همچنین در اثر القای زایمان احتمال مداخله در بارداری مثل سزارین بیشتر می‌شود. در مواردی الیگوهیدرآمنیوس همزمان با مسائل دیگر بارداری مثل نقص‌های مادرزادی یا زمان مثبت بودن جواب تست بدون استرس اتفاق می‌افتد. در این حالت نیاز به درمان نسبت به حالتی که بارداری ترم (کامل) و فقط حجم مایع آمنیوتیک کم است، بیشتر است.
بیشتر بدانید:
وقتی سونوگرافی میری اینو چک میکنند؟
آره چک میکنند و اگر گم یا زیاد باشه بهت میکن.
اگه مایع امنیوتیک خیلی کم بشه بستری میکنن و با تزریق جبرانش میکنن.