حتی زمانی که فضای در اختیار جنین در هفته‌های آخر بارداری (بین هفته سی و دوم تا هفته سی و هشتم و معمولا در هفته سی و ششم) خیلی کم می‌شود اما او باز هم به حرکات ژیمناستیک خود ادامه داده و سرانجام سر او رو به پایین قرار خواهد گرفت. در این وضعیت ایده‌آل، سر او نزدیک به سرویکس و صورت او به سمت پشت شما قرار دارد. اما حدود 4 درصد از جنین‌ها در زمانی که کاملا رسیده هستند هنوز هم سر آنها رو به بالا (بریچ یا وارونه) قرار داشته و دارای یکی از انواع نمایش‌های زیر می‌باشند.
انواع وضعیت بریچ
بریچ فرانک (Frank Breech)
در این وضعیت که یکی از معمول‌ترین حالت‌های بریچ است باسن بچه پایین و پاهای او به سمت بالا است اما انگشتان پای او نزدیک سر او قرار دارد.
بریچ کامل (Complete Breech)
سر بچه بالا قرار دارد، باسن او پایین است و پاهای او به حالت ضربدری قرار گرفته است.
بریچ فوتلینگ (Footling Breech)
سر بچه بالا و پای او رو به پایین است و اگر بچه در این وضعیت به دنیا بیاید اول پاهای او از واژن خارج می‌شود.
اگر باسن بچه در هفته‌های آخر قبل از تاریخ زایمان پایین قرار داشته باشد به آن معنا نیست که حتما در زمان زایمان در وضعیت بریچ قرار داشته باشد. وضعیت قرار گیری بعضی از جنین‌ها در رحم در روزهای آخر بارداری تغییر می‌کند. اما اگر جنین در زمان زایمان هنوز در حالت بریچ باشد زایمان سخت و گاهی غیر ممکن خواهد شد. خوشبختانه، با راهنمایی پزشک می‌توان اقداماتی را انجام داد که وضعیت جنین در رحم تغییر کند.
تشخیص جنین بریچ
در روزهای آخر بارداری پزشک یا ماما با لمس شکم می‌تواند وضعیت جنین را تشخیص دهد. اگر بچه بریچ باشد سر گرد او بالای رحم قرار خواهد داشت. اگر او مطمئن نباشد که بچه بریچ است با سونوگرافی می‌تواند در این مورد اطمینان پیدا کند.
دلایل وضعیت بریچ
با وجود آنکه گاهی پزشکان دلیلی برای پوزیشن بریچ پیدا نمی‌کنند اما دلایل محتمل آن به شرح زیر است:
ناهنجاری‌های رحمی
معمولا شکل رحم شبیه یک گلابی توخالی برعکس است اما شکل رحم بعضی از زنان متفاوت است یا اینکه شکل آن در گذر زمان تغییر می‌کند که این مورد را می‌توان در معاینات لگنی یا سونوگرافی قبل از بارداری یا دوران بارداری تشخیص داد. ناهنجاری‌های رحم ممکن است به دلایلی مثل جراحت ناشی از عمل‌های جراحی از جمله سزارین، عفونت شدید ادراری یا فیبروم رحم ایجاد شود. در نتیجه جنین فضای کافی برای چرخیدن را در اختیار نخواهد داشت.
موقعیت جفت
اگر جفت خیلی پایین بیاید و جلوی دهانه رحم را بپوشاند یا اگر نزدیک بالای دیواره رحم قرار داشته باشد اما فضای بالای سر جنین را مسدود نماید ممکن است جنین نتواند به راحتی به وضعیت سر رو به پایین تغییر موقعیت بدهد.
حجم مایع آمنیوتیک
کم یا زیاد بودن مایع آمنیوتیک ممکن است بچه را در وضعیت بریچ قرار دهد. میزان کم مایع آمنیوتیک باعث می‌شود بچه نتواند به اطراف شنا کند اما زیاد بودن مایع آمنیوتیک موجب می‌شود او فضای زیادی در اختیار داشته باشد و نزدیک به زمان زایمان از وضعیت سر پایین برگشته و دوباره به حالت بریچ قرار بگیرد.
ناهنجاری‌های جنینی
خیلی به ندرت، سیستم عضلانی و عصبی مرکزی ممکن است باعث نمایش بریچ شود. همچنین کوتاه بودن بند ناف نیز می‌تواند حرکات جنین را محدود نماید.
بارداری دوقلویی یا چند قلویی
اگر چند قلو باردار باشید یک یا چند قل از بچه‌ها ممکن است نتواند به حالت سر پایین قرار بگیرد چون فضای چرخیدن او کم است.
فاکتورهای ریسک جنین بریچ چیست؟
حتی اگر دارای شرایط زیر باشید به این معنی نیست که جنین به حالت بریچ قرار خواهد داشت و حتی ممکن است بدون داشتن این موارد باز هم بچه بریچ باشد:
بریچ قبلی
اگر در بارداری‌های قبلی شما جنین بریچ بوده باشد احتمالا اینکه دوباره بریچ شود زیاد است چون عامل قبلی ممکن است هنوز هم وجود داشته باشد.
زایمان زودرس
هر چه بچه زودتر به دنیا بیاید احتملا آنکه در وضعیت بریچ باشد بیشتر است. حدود 25 درصد از جنین‌ها در هفته بیست و هشتم بارداری دارای نمایش بریچ هستند اما این عدد در هفته سی و چهارم به 7 درصد کاهش پیدا می‌کند.
شما یا همسرتان بریچ بوده‌اید
مطابق برخی از پژوهش‌ها، در حالتی که شما یا همسرتان در شکم مادر خود بریچ بوده باشید، احتمال آنکه فرزندتان هم بریچ باشد، افزایش پیدا می‌کند.
سیگار کشیدن
نتایج مطالعات نشان می‌دهد سیگار کشیدن در بارداری، علاوه بر عوارض بسیار زیاد دیگری که دارد می‌تواند احتمال بریچ بودن وضعت جنین در رحم مادر را افزایش دهد.
وزن مادر
افزایش وزن بیش از مقدار توصیه شده در بارداری و شاخص توده بدنی بالا نیز احتمال جنین بریچ را افزایش می‌دهند.
پزشک شما چه اقداماتی می‌تواند انجام دهد؟
اگر بچه به طور طبیعی و خود بخود تا هفته سی و هفتم بارداری نچرخد، پزشک از شیوه چرخش سفالیک خارجی استفاده خواهد کرد. او با فشارهای زیاد، به تدریج بچه را به سمت وضعیت سر به پایین حرکت می‌دهد (نگران نباشید بچه آسیب نمی‌بیند).
شاید این کار کمی برای شما ناراحت کننده باشد اما دردناک نیست و در 50 درصد موارد جواب می‌دهد. اما گاهی جنین بعد از انجام موفقیت آمیز نسخه سفالیک خارجی، دوباره به حالت بریچ بر می‌گردد. در این صورت، پزشک دوباره این کار را امتحان می‌کند اما هر چه که به زمان زایمان نزدیک‌تر می‌شوید کار سخت‌تر می‌شود جون فضای جنین در رحم برای چرخش کمتر خواهد شد.
درمان‌های جایگزین
شاید در مورد درمان‌های جایگزین برای وادار کردن جنین به چرخیدن مطالبی شنیده باشید. اما هنوز پژوهش‌ها این روش‌ها را تایید نکرده است و شاید وقتی سراغ این روش‌ها می‌روید فقط پول خود را هدر داده باشید
تکنیک‌های ریلکسیشن
روش‌هایی مثل هیپنوتیزیم که حتما باید توسط فرد متخصص انجام شود.
روش موکسی باسیون (Moxibustion)
در این روش درمانگر طب سوزنی گیاه mugwort را کنار انگشت کوچک پا می‌سوزاند تا نقطه طب سوزنی را تحریک کند. در نتیجه، فعالیت جنین افزایش یافته و به سمت پوزیشن سر پایین حرکت می‌کند.
بیشتر بدانید:
ثبت ديدگاه