همانطور که می‌دانید لوله های فالوپ، در امتداد رحم یکی به سمت چپ و یکی به راست امتداد یافته است. اگر این لوله‌ها مسدود یا دچار عفونت شوند نتیجه عمدتا ناباروری است. هیدروسالپنکس نوع خاصی از انسداد لوله فالوپ است. پژوهش‌ها نشان می‌دهد که علت 10 تا 30 درصد موارد نازایی لوله فالوپ، هیدروسالپنکس است.
انسداد هیدروسالپنکس معمولا در قسمت انتهای لوله فالوپ نزدیک تخمدان‌ها رخ می‌دهد. گاهی هر دو لوله می‌شود.
علت نازایی در اثر هیدروسالپنکس چیست؟
در یک دستگاه تناسلی سالم، لوله‌های فالوپ مجرای رسیدن تخمک آزاد شده برای رسیدن به رحم است. بعد از آزاد شدن تخمک از تخمدان برجستگی‌های انگشت شکل که شرابه تخمدانی نامیده می‌شوند تخمک را به لوله منتقل می‌کنند. در حالت هیدروسالپنکس، شرابه‌ها معمولا آسیب دیده و به هم می‌چسبند.
گاهی هیدروسالپنکس در لانه گزینی اختلال ایجاد می‌کند. اگر تخمک وارد لوله شده و رابطه جنسی نزدیک زمان تخمک گذاری اتفاق بیفتد، تخمک با اسپرم در لوله ملاقات می‌کند. بر خلاف دیدگاه عموم، لقاح در درون لوله فالوپ اتفاق می‌افتد نه در رحم. تخمک بارور شده یا رویان باید به سمت لوله فالوپ رهسپار شده و در دیواره رحم لانه گزینی کند. اگر در اثر عاملی مثل هیدروسالپنکس مسیر بسته باشد، نتیجه آن نازایی است.
بسته به علت هیدروسالپنکس، احتمال چسبندگی اطراف لوله فالوپ و تخمدان وجود دارد که ممکن است در تخمک گذاری و باروری اختلال ایجاد کند.
علائم هیدروسالپنکس چیست؟
معمولا هیدروسالپنکس علامتی ندارد. تنها علامت آن نازایی است که نشان می‌دهد اشکالی وجود دارد. اما ممکن است بعضی از افراد مبتلا درد لگن هم داشته باشند. در موارد نادر ترشحات واژینال غیر عادی علامت دیگر این بیماری است.
علت نهفته این بیماری باعث علائم می‌شود. مثلا بیماری التهابی لگن یک عامل خطرزا برای این بیماری است. بیماری التهابی لگن عفونت اندام تناسلی است که معمولا در اثر عفونت آمیزشی درمان نشده مثل سوزاک یا کلامیدیا ایجاد می‌شود. گاهی عامل آن باکتری است که وارد مجرای تناسلی شده است.
با وجود آنکه همه افراد مبتلا به بیماری التهابی لگن علائم ندارند این عفونت می‌تواند باعث ترشح غیر عادی، درد لگن و علائم شبیه آنفولانزا شود. علائم بیماری التهابی لگن ممکن است حاد یا مزمن باشد.
چگونه هیدروسالپنکس بر باروری اثر می‌گذارد؟
به لحاظ نظری، امکان بارداری از یک لوله باز هم وجود دارد. در این حالت یک لوله دچار هیدروسالپنکس و دیگری سالم است. اما محیط ظریف رحم ممکن است تحت تاثیر هیدروسالپنکس بوده و شانس بارداری کم شود.
ناراحتی و/یا چسبندگی ناشی از هیدروسالپنکس احتمال لقاح را کاهش می‌دهد. حتی ممکن است تجمع مایع در لوله دچار هیدروسالپنکس وارد شده و بر لانه گزینی رویان اثر بگذارد.
تشخیص هیدروسالپنکس چگونه انجام می‌شود؟
معمولا انسداد لوله فالوپ در آزمایش‌های نازایی مشخص می‌شود. توسط روش هیستروسالپنگوگرافی که نوعی اشعه ایکس است انسداد لوله قابل مشاهده است.
برای آنکه مشخص شود انسداد مربوط به هیدروسالپنکس است سونوهیستروسالپنگوگرافی (Sonohysterosalpingography) لازم است. در این فرایند محلول سالین و هوای استریل از طریق سرویکس وارد رحم می‌شود. سپس سونوگرافی واژینال انجام می‌شود تا تصویر اندام تناسلی مشخص گردد.
از سونوگرافی هم می‌توان برای تشخیص هیدروسالپنکس استفاده کرد. اما همیشه لوله پر از مایع به این صورت قابل مشاهده نیست. در یک مطالعه مشخص شد تنها 34 درصد موارد هیدروسالپنکس از طریق سونوگرافی قابل تشخیص است.
از طریق لاپاراسکوپی هم می‌توان هیدروسالپنکس را تشخیص داد. لاپاراسکوپی تشخیصی نیز می‌تواند عوامل دیگر ایجاد نازایی مثل آندومتریوز را نشان دهد.
علت هیدروسالپنکس چیست؟
بیماری هیدروسالپنکس اغلب، بواسطه عفونت طولانی مدت لوله‌های فالوپ ایجاد می‌شود. در اثر بیماری‌های آمیزشی، پارگی آپاندیس یا عوامل دیگر عفونت که بر دستگاه تناسلی اثر می‌گذارند یا نزدیک دستگاه تناسلی هستند، ممکن است فرد به این بیماری دچار شود.
درمان هیدروسالپنکس چگونه انجام می‌شود؟
جراحی رایج‌ترین شیوه درمان این بیماری است که طی آن لوله های فالوپ به طور کلی برداشته شده و متعاقب آن از آی وی اف برای کمک به لقاح استفاده می‌شود.
بسته به ریشه علت هیدروسالپنکس در بعضی از موارد در حین جراحی سایر چسبندگی‌ها، بافت زخم، یا آندومتریوز رشد کرده برداشته می‌شود. گزینه بعدی انسداد عمدی لوله تحت تاثیر در انتهای رحم است به طوری که نتواند بر محیط رحم اثر بگذارد. اگر هیدروسالپنکس در اثر بیماری التهابی لن ایجاد شود با آنتی بیوتیک قابل درمان است.
وقتی افراد مبتلا به هیدروسالپنکس بدون برداشتن لوله های فالوپ عفونی آی وی اف می‌کنند شانس بارداری و تولد نوزاد زنده کمتر است. به همین علت اغلب متخصصان نازایی توصیه می‌کنند هیدروسالپنکس قبل از آی وی اف برداشته شود.
اسکلروتراپی یک روش درمانی دیگر و جایگزین برداشتن جراحی لوله های فالوپ است. در این عمل، به کمک سونوگرافی واژینال مایع از لوله دچار هیدروسالپنکس بیرون کشیده می‌شود سپس، یک ماده تزریق می‌شود تا از پر شدن لوله با مایع جلوگیری شود. این روش نسبت به جراحی لاپاراسکوپی کمتر تهاجمی است اما هنوز تمامی خطرات آن و اینکه آیا واقعا از برداشتن لوله بهتر است در حال بررسی است.
گاهی برای سایر انواع انسداد لوله فالوپ از روش‌های ترمیم لوله استفاده می‌شود که متاسفانه، در حالت هیدروسالپنکس چندان کاربرد ندارد چون انسداد و تورم معمولا برمیگردد.
بیشتر بدانید:
ثبت ديدگاه