سونوگرافی و غربالگری

در آزمایش‌های غربالگری فقط احتمال ناهنجاری‌های جنینی خاص مثل احتمال داشتن سندرم داون مشخص می‌شود اما در آزمایش‌های تشخیصی با قطعیت گفته می‌شود که جنین یک بیماری خاص را دارد یا خیر.

در آزمایش‌های غربالگری فقط احتمال ناهنجاری‌های جنینی خاص مثل احتمال داشتن سندرم داون مشخص می‌شود اما در آزمایش‌های تشخیصی با قطعیت گفته می‌شود که جنین یک بیماری خاص را دارد یا خیر.

با وجود آنکه در آزمایش‌های تشخیصی نتایج دقیق‌تر است اما احتمال کمی وجود دارد که خود آزمایش باعث سقط جنین بشود. اگر در مرحله اول آزمایش غربالگری انجام شود فقط آنهایی که احتمال ناهنجاری‌های بالایی دارند به آزمایش‌های تشخیصی ارجاع می‌شوند. در نتیجه، تعداد بچه‌های کمتری نیاز به آزمایش تشخیصی دارند.

آیا انجام آزمایش غربالگری اجباری است؟

خیر. فقط خود شما می‌توانید در این مورد تصمیم گیری نمایید. بعضی از افراد تمایل دارند در مورد احتمال سندرم داون بدانند و بعضی دیگر تمایلی ندارند. پزشک می‌تواند در مورد آزمایشهای غربالگری اطلاعاتی بدهد و شما را راهنمایی کند اما تصمیم‌گیری به عهده خود شما است. وبسایت‌ها و سایر اطلاعات نیز در این مورد کمک می‌کنند.

چه خوب است از افرادی که قبلا این آزمایش‌ها را انجام داده‌اند بخواهید شما را راهنمایی کنند. هیچ کس نمی‌تواند شما را مجبور به انجام این آزمایش‌ها نماید.

غربالگری سه ماهه اول چه زمانی انجام می‌شود؟

آزمایش غربالگری اول که آزمایش ان تی هم نامیده می‌شود باید در سه ماهه اول بارداری انجام شود. اگر قبل از هفته 14 بارداری تصمیم به انجام آزمایش غربالگری داشته باشید آزمایش غربالگری ترکیبی سه ماهه اول بارداری بهترین گزینه است. این آزمایش شامل آزمایش خون و سونوگرافی می‌شود. آزمایش خون بین هفته 9 تا 14 بارداری قابل انجام است.

بهترین زمان سونوگرافی غربالگری اول چیست؟

آزمایش سونوگرافی در بهترین حالت در هفته 12 انجام می‌شود.

بعد از هفته 14 بارداری چه نوع آزمایش غربالگری قابل انجام است؟

اگر سن بارداری شما بیش از 14 هفته باشد و بخواهید آزمایش غربالگری انجام دهید آزمایش غربالگری سه ماهه دوم به شما پیشنهاد می‌شود که در بهترین حالت بین هفته 14 تا 18 بارداری و نهایتا تا هفته 20 بارداری قابل انجام است.

آزمایش غربالگری چگونه انجام می‌شود؟

هم در غربالگری سه ماهه اول و هم در سه ماهه دوم بارداری سطح بعضی از هورمون‎ها و پروتئین‌های خون اندازه‌گیری می‌شود. وقتی که جنین مبتلا به سندرم داون یا ناهنجاری‌های خاص دیگر باشد میزان اینها بالاتر یا پایین‌تر از نرمال خواهد بود.

در غربالگری سه ماهه اول بارداری سونوگرافی هم انجام می‌شود. در این آزمایش میزان مایع پشت گردن جنین (عدد ان تی)تخمین زده می‌شود. این عدد در کودکان مبتلا به سندرم داون و بیماری‌های دیگر بیشتر است.

مطالعات نشان می‌دهد وقتی نتایج این آزمایش با اطلاعات سن، وزن و زمان باقیمانده از بارداری ترکیب می‌شود میتوان از آن برای تخمین احتمال بیماری استفاده کرد. برنامه کامپیوتری می‌تواند احتمال داشتن ناهنجاری‌ها را با توجه به این اعداد مشخص نماید.

چه کسی نتیجه آزمایش را به شما اعلام می‌کند؟

پزشک یا منشی او به شما نتیجه آزمایش را اعلام می‌کند. در آزمایشگاه‌های سطح بالاتر ممکن است با توجه به نتیجه آزمایش به شما مشاوره هم داده شود. نتیجه آزمایش نهایتا ظرف 10 روز بعد از آزمایش قابل ارائه است.

تفسیر غربالگری و عدد ان تی چیست؟

با توجه به عدد ان تی، در جواب آزمایش ریسک کم، متوسط یا بالا برای ناهنجاری جنین ذکر می‌شود. ریسک پایین یعنی اینکه احتمال داشتن سندرم داون و سایر ناهنجاری‌ها برای جنین کم است.

ریسک بالا یعنی اینکه احتمال داشتن سندرم داون و سایر ناهنجاری‌ها برای جنین زیاد است.

توجه داشته باشید که آزمایش غربالگری فقط احتمال بیماری‌ها را نشان می‌دهد. ممکن است آزمایش غربالگری احتمال ناهنجاری را بالا نشان دهد اما نوزاد در زمان بدنیا امدن واقعا هیچ مشکلی نداشته باشد.

اگر عدد ان تی بالا باشد چه اقدامی لازم است؟

در این حالت پزشک شما را راهنمایی می‌کند. او برای بررسی دقیق‌تر آزمایش تشخیصی را تجویز می‌کند. در نهایت تصمیم‌گیری بر عهده خود شما است. بعضی‌ها علی رغم عدد ان تی بالا ترجیح می‌دهند مراحل بعدی را پیگیری نکنند و بعضی هم سراغ آزمایش‌های تشخیصی مثل سل فری یا آمنیوسنتز می‌روند.

آزمایش‌های تشخیصی چیستند؟

اینها آزمایش‌های ژنتیک مثل آمنیوسنتز و CVS هستند. معمولا پیشنهاد پزشکان آمنیوسنتز است. در این آزمایش نمونه‌ای از مایع اطراف جنین (آمنیوتیک) یا از جفت گرفته می‌شود. نمونه‌ها به آزمایشگاه فرستاده می‌شود. در آزمایشگاه تعداد و شکل کروموزوم‌ها بررسی می‌شود.

دقت آزمایش‌های تشخیصی ناهنجاری جنین چقدر است؟

جواب این آزمایش‌ها تقریبا قطعی و دقت آنها در حد 100 درصد است. به خاطر داشته باشید که آمنیوسنتز و CVS به دلیل تهاجمی بودن ریسک دارند (البته کم). در حدود 1 درصد موارد سقط جنین به دلیل همین آزمایش‌ها است.

شیوه‌های دیگر تشخیص ناهنجاری جنین چیست؟

گاهی آزمایش تشخیصی به صورت سونوگرافی انجام می‌شود. مثلا اگر در غربالگری احتمال اسپینا بیفیدا یا مشکلات قلبی بالا باشد از سونوگرافی استفاده می‌شود. آزمایش دیگری هم به نام سل فری وجود دارد که با توجه به اینکه از خون مادر نمونه گرفته می‌شود خطری برای جنین ندارد اما دقت آن به اندازه آمنیوسنتز نیست.

بیشتر بدانید:

سونوگرافی NT،‌ درصد خطا و عدد نرمال NT

آزمایش غربالگری اول یا سونوگرافی NT

آزمایش آمنیوسنتز