بیشتر زنان باردار حداقل یک سونوگرافی را در دوران بارداری خود انجام می‌دهند. با وجود آنکه سونوگرافی جزء آزمایش‌های عادی و روتین بارداری محسوب می‌شود اما هنوز هم بعضی از والدین نگرانی دارند و برای انجام آن احتیاط می‌کنند. آنها مطمئن نیستند انجام زیاد سونوگرافی در بارداری ریسکی را متوجه جنین یا فرد باردار می‌کند یا خیر.
حتی ممکن است در مورد انواع دیگر سونوگرافی مثل سونوگرافی سه بعدی و چهار بعدی یا سونوگرافی واژینال در بارداری تردید داشته باشند.
این نگرانی‌ها قابل درک هستند چون همه ما تلاش می‌کنیم بهترین اقدامات را برای فرزندانمان انجام دهیم. خوشبختانه سونوگرافی شکمی در بارداری بی خطر یا حداقل کم خطر است. علاوه بر آن، سونوگرافی بارداری استفاده‌های زیادی دارد. در این مطلب در مورد علت استفاده از سونوگرافی در بارداری و ریسک مربوط به آن صحبت می‌کنیم.
سونوگرافی چیست؟
سونوگرافی از امواج فرکانس بالا برای تولید تصاویر درون بدن انسان استفاده می‌کند. دستگاه سونوگرافی می‌تواند به صورت زنده تصاویری از درون بدن، جریان خون و همین طور حرکت‌های جنین در رحم ارائه دهد. در سونوگرافی از فناوری اشعه ایکس استفاده نمی‌شود و هیچ تشعشعی وجود ندارد.
برای انجام آزمایش روی شکم ژل مالیده شده و برای انتقال امواج چه بیرون و چه داخل بدن از یک وسیله به نام ترانسدیوسر استفاده می‌شود. این امواج به ترانسدیوسر بر می‌گردند و تصویر اندا‌م‌های بدن، بافت‌ها، استخوان‌ها و رگهای خونی روی مانیتور شکل می‌گیرد.
دو نوع اصلی سونوگرافی در بارداری وجود دارد. سونوگرافی واژینال که در آن ترانسدیوسر وارد کانال واژن شده و سونوگرافی شکمی که ترانسدیوسر روی شکم حرکت داده می‌شود.
علت استفاده از سونوگرافی در بارداری چیست؟
بسته به سن بارداری چند دلیل برای انجام سونوگرافی در بارداری وجود دارد. مثلا سونوگرافی واژینال در ابتدای بارداری برای بررسی رشد جنین در رحم، موقعیت جنین و سلامت او انجام می‌شود.
بارداری اکتوپیک (بارداری خارج از رحم) که یک بیماری خطرناک می‌باشد در سونوگرافی اولیه بارداری قابل تشخیص است. تشخیص زودهنگام این عارضه به جلوگیری از گسیختگی لوله فالوپ و مرگ فرد باردار قبل از گسترش این علامت کمک زیادی می‌کند.
در غربالگری دوم که در میانه بارداری و حدود هفته 20 انجام می‌شود رشد جنین کنترل می‌گردد. نام دیگر آزمایش، آناتومی است چون در آن اناتومی جنین و همینطور موقعیت جفت بررسی می‌شود. همچنین در طی این آزمایش نقص‌های مادرزادی جدی قابل شناسایی بوده و بر اساس آن برنامه‌ریزی برای زایمان سالم و درمان بعد از زایمان قابل انجام است.
ضمنا اگر مشخص شود جفت در موقعیت نامناسبی قرار دارد (مثلا اگر سرویکس را پوشانده باشد)، راهکارهای جایگزین مثل سزارین بررسی می‌گردد.
فواید سونوگرافی در بارداری چیست؟
در آزمایش سونوگرافی اطلاعات مهمی در مورد رشد جنین بدست می‌آید. سونوگرافی تصویری عالی از رحم و جنین ارائه داده و پزشک با استفاده از آن می‌تواند موضوعات زیادی مثل سلامت و آناتومی جنین و سلامت جفت را بررسی کند. سونوگرافی به طور منظم برای تعیین سن بارداری، آناتومی جنین، برای بررسی نقص‌های موروثی یا سندروم و پیگیری رشد جنین و سلامت جفت در بارداری‌های با خطر بالاتر انجام می‌شود.
سایر کاربردهای مفید سونوگرافی در بارداری، اندازه‌گیری حجم مایع آمنیوتیک و تعیین یک قلو یا چندقلو بودن بارداری است.
آیا سونوگرافی برای جنین ایمن است؟
چندین دهه است که سونوگرافی انجام شده و در این دوران هیچ موضوع نگران‌کننده‌ای مشاهده نشده است. وقتی که والدین جواب سونوگرافی را دریافت می‌کنند و بچه سالم است آرامش زیادی پیدا می‌کنند.
هیچ گزارشی که اشاره به خطرات سونوگرافی در بارداری، مثلا ارتباط بین سونوگرافی و سرطان در کودکی، نقص‌های مادرزادی، و مسائل رشد داشته باشد گزارش نشده است. اما با توجه به آنکه ممکن است این اتفاقات در آینده مشاهده شود توصیه پزشکان انجام حداقل سونوگرافی در بارداری و به تعداد لازم که پزشک تعیین کرده، می‌باشد.
آیا خطر بالقوه‌ای درخصوص سونوگرافی وجود دارد؟
طبق اعلام موسسه زنان و زایمان آمریکا (AGOC) هیچ ریسکی در این خصوص شناخته نشده اما توصیه می‌شود هر وقت که لازم است انجام شود.
سازمان غذا و داروی آمریکا معتقد است سونوگرافی مزایای زیادی در بارداری دارد اما باز هم تاکید بر انجام تعداد لازم آن دارد. این سازمان انجام زیاد سونوگرافی را منع می‌کند و معتقد است ریسک مربوطه با افزایش تعداد دفعات سونوگرافی و انجام آزمایش توسط غیر متخصصان افزایش می‌یابد.
این قاعده شامل روش‌های دیگر سونوگرافی مثل سونوگرافی 3 بعدی و 4 بعدی هم شده و انجام غیر ضروری آنها اصلا مورد تایید نیست. ضمن آنکه سونوگرافی غیر ضروری توسط افراد غیر متخصص می‌تواند باعث ارائه اطلاعات غلط و تشخیص نادرست و اطمینان کاذب بشود.
جواب سونوگرافی چه چیزی را نشان می‌دهد؟
در اغلب موارد سونوگرافی در باردرای نتایج نگران کننده‌ای ندارد اما متاسفانه گاهی چنین بوده که این حالت واقعا والدین را ناراحت می‌کند. مثلا ممکن است سونوگرافی نشانگر نقص مادرزادی یا مسائل جفت یا رشد جنین باشد.
خیلی مهم است که والدین دید کلی از بارداری داشته باشند و بدانند که نتایج بد در سونوگرافی همیشه جدی و صحیح نیست. گاهی پزشکان در آزمایش‌های خود یافته‌های تصادفی مشاهده می‌کنند که برای آنها معنادار نیست. اما اگر موضوع در کورد جنین باشد آنرا جدی می‌گیرند تا در مورد سلامت بارداری مطمئن شده و مراقبت‌های لازم را انجام دهند.
حتی اگر نتایج واقعا نگران کننده باشد باید بدانید که تیم پزشکی بهترین کار را برای شما انجام می‌دهند. مهم ترین چیز در مورد سونوگرافی آن است که کمک می‌کند سلامت بارداری بررسی شده و در صورت لزوم اقدامات ضروری به شما گفته شود.
ممکن است در موارد خاص پزشک شما را به متخصص بارداری‌های پرخطر ارجاع دهد تا بارداری با نظارت بیشتری پیش برود.
بیشتر بدانید:
آنانسفالی جنین و تشخیص آن در سونوگرافی و غربالگری
ثبت ديدگاه