لقاح به معنای نفوذ موفقیت‌آمیز اسپرم در تخمک است. این فرایند از چند ساعت تا چند روز بعد از آمیزش جنسی امکانپذیر است.
وقتی که در جریان آمیزش جنسی مایع منی مرد در واژن ریخته می‌شود اسپرم‌های موجود در آن برای وارد شدن به مخاط سرویکس با هم رقابت می‌کنند.
بعضی از اسپرم‌ها موفق به انجام این کار می‌شوند اما بسیاری از آنها قبل از رسیدن به مخاط سرویکس می‌میرند. قوی‌ترین اسپرم به سمت لوله فالوپ حرکت کرده و برای باوررکردن تخمک منتظر می‌ماند. اگر این دو با هم رودررو شوند لقاح می‌تواند اتفاق بیفتد. با وجود آنکه حالا اسپرم تخمک را بارور کرده اما برای یک بارداری موفق اتفاقات دیگری هم لازم است.
لقاح و چرخه قاعدگی
چرخه قاعدگی از اولین روز خونریزی یک پریودی تا اولین روز خونریزی پریودی بعدی محاسبه می‌شود. چرخه قاعدگی معمولا 28 روز است اما می‌تواند برای بعضی از خانم‌ها کوتاه‌تر یا طولانی‌تر باشد. برای این دسته از خانم‌ها، زمان تخمک گذاری و زمان لقاح متفاوت است.
در اواسط چرخه قاعدگی، تخمدان یک تخمک آزاد می‌کند. این فرایند تخمک گذاری نام دارد. معمولا در هر دوره تخمک گذاری فقط یک تخمک آزاد می‌شود. در یک چرخه 28 روزه، تخمک گذاری در حدود روز 14 ام که حدود 14 روز قبل از شروع پریودی بعدی است، رخ می‌دهد.
اگر در جریان تخمک گذاری یک تخمک آزاد شود به سمت رحم و لوله فالوپ حرکت می‌کند. تخمک می‌تواند حدود 24 ساعت بعد از تخمک گذاری زنده بماند. بعد از آن زمان توانایی بارور شدن‌اش توسط اسپرم را از دست می‌دهد. تخمک بارور نشده بعد از 24 ساعت شروع به تجزیه می‌کند.
چند روز بعد از نزدیکی بارداری اتفاق می‌افتد؟
لقاح می‌تواند چند ساعت بعد از نزدیکی و نهایتا تا چند روز بعد از آن رخ دهد. اگر چه تخمک دوره عمر کوتاهی دارد اما ممکن است اسپرم در مجرای تناسلی زن تا 5 روز زنده بماند. به عبارت دیگر، امکان لقاح از چند ساعت تا 5 روز بعد از رابطه جنسی وجود دارد.
به طور کلی از دو طریق لقاح ممکن بوده که هر دو نیازمند مواجهه اسپرم و تخمک است:
اگر در 24 ساعت دوره تخمک گذاری رابطه داشته باشید
اگر تخمک گذاری انجام و تخمک آزاد شود تخمک به سمت لوله فالوپ حرکت می‌کند و در 24 ساعت بعدی در آنجا می‌ماند. در صورتی که در این زمان رابطه جنسی داشته باشید و همسرتان در واژن انزال کند امکان دارد که اسپرم به سمت لوله فالوپ حرکت کرده و تخمک را ملاقات کند. اگر اسپرم تخمک را بارور کند لقاح اتفاق می‌افتد.
اگر چند روز قبل از تخمک گذاری یا درست بعد از آن رابطه داشته باشید
حتی اگر در دوره تخمک گذاری نزدیکی نداشته باشید در شرایطی خاص امکان بارداری وجود دارد. مثلا، اگر در روز 13 چرخه قاعدگی رابطه داشته باشید سلول‌های اسپرم به سمت دهانه رحم و لوله‌های فالوپ شنا می‌کنند. در این نقطه یا اسپرم با تخمک روبرو می‌شود یا می‌میرد. برای چرخه قاعدگی 14روزه، در روز چهاردهم یک تخمک رها می‌شود که در صورت مواجهه با اسپرم در لوله فالوپ، لقاح اتفاق می‌افتد.
اما هنوز هم یک قدم دیگر لازم است تا رسما باردار نامیده شوید! بعد از لقاح، تخمک بارور شده باید به سمت رحم حرکت کرده و در دیواره یا پوشش رحم لانه گزینی کند. این فرایند 7 تا 10 روز بعد از لقاح رخ می‌دهد.
عوامل موثر بر لقاح چیست؟
لقاح مرحله حیاتی در باردار شدن است. اگر یک خانم تخمک گذاری نکند به طور طبیعی نمی‌تواند باردار شود. همین طور اگر اسپرم مرد به اندازه کافی قوی نباشد که به سمت لوله فالوپ حرکت کند نمی‌تواند تخمک را بارور کرده و لقاح اتفاق نمی‌افتد.
ذکر این نکته ضروری است که درمان‌های کمک باروری، شانس باردار شدن را افزایش می‌دهد.
با افزایش سن خانم‌ها، احتمال باردار شدن کاهش پیدا می‌کند. علت این موضوع آن است که در زمان تولد، 1 تا 2 میلیون تخمک در تخمدان وجود دارد که در ادامه زندگی تعداد آنها فقط کمتر شده و چیزی به آنها اضافه نمی‌شود.
اما به مرور زمان، قدرت باروری کاهش پیدا می‌کند چون در حین آترزی فولیکولار (follicular atresia) تخمک‌هایی که در تخمک گذاری آزاد نشده‌اند تجزیه می‌شوند. در زمان بلوغ دختران، تعداد تخمک‌ها به 300 تا 500 هزار رسیده و در حدود 37 سالگی به حدود 37 هزار کاهش پیدا می‌کند.
علاوه بر کاهش تعداد تخمک‌ها، کیفیت تخمک‌ها آنها هم کم می‌شود. همگام با افزایش سن، احتمال ناهنجاری کروموزمومی تخمک‌ها بیشتر می‌شود.
ضمنا با افزایش سن، خطر فیبروم رحم و آندومتریوز افزایش پیدا می‌کند. همه این عوامل بر تخمک گذاری و توان لقاح تاثیر دارند.
به منظور انجام لقاح، اسپرم مرد باید سالم بوده و بتواند تخمک را بارور کند. اگر چه چند اسپرم می‌توانند به لوله فالوپ برسند برای باروری فقط یک عدد لازم است.
مطابق یک مطالعه در سال 2011 که در مجله اورولوژی منتشر شد با افزایش سن آقایان غلظت اسپرم، تحرک و حجم کاهش پیدا می‌کند.
بیشتر بدانید:
ثبت ديدگاه